5. Compilaties

Thursday, 30 November 2006

In zijn boek (niet FeverPitch maar die andere) legt schrijver (ik heb mijn dag niet) uitvoerig uit dat het maken van een compilatie-cassette een kunst op zich is. Het eerste nummer is bepalend, maar het mag niet het beste nummer op het bandje zijn. Het beste nummer kun je beter op de plek zetten waar je denkt dat de aandacht van de luisteraar net een beetje begint te verslappen. En na het beste nummer moet iets heel anders komen, zodat de luisteraar nieuwsgierig wordt naar de rest van het bandje. Tegenwoordig maken mensen compilatie-*CD*´s, maar het principe blijft hetzelfde: het samenstellen van een CD is een kunst op zich.
Ik ben al ruim dertig jaar een enthousiast verzamelaar van muziek en één van de dingen die ik het liefst met mijn verzameling doe, is het maken van compilaties. Voor mezelf, maar vooral ook voor vrienden en bekenden, om te laten horen wat voor geweldige muziek ze missen, hoe goed mijn smaak is, en om bepaalde nummers in een originele context te plaatsen, waardoor ze meer betekenis krijgen. In het cassettebandjes-tijdperk heb ik me nooit gedachtes gemaakt over eventuele schending van copyrightregels. Ik kende natuurlijk de “Hometaping is killing music”-stickers wel, maar dat sloeg naar mijn idee niet op de bandjes die ik uitwisselde met vrienden en bekenden. Sterker nog, ik heb heel wat platen juist gekocht omdat ik via een cassettebandje kennis maakte met die muziek. De Nederlandse radio bood toen trouwens nog een stuk gevarieerder aanbod dan tegenwoordig, nu alle specialistische programma´s zijn wegbezuinigd en men elkaar vooral beconcurreert met meer van hetzelfde. Maar ook toen al was de muziek waar ik mijn geld aan uitgaf zelden of nooit op de radio te horen. Om te weten wat er te koop was, was ik afhankelijk van het circuit van gelijkgestemden die onderling bandjes uitwisselden. De situatie is tegenwoordig anders, vooral doordat het internet toegang geeft tot veel meer informatie en muziek dan ik ooit had durven dromen. Maar wat niet veranderd is, is mijn passie voor het maken van CD-compilaties*. Alleen ben ik mij er nu door de verhalen in de media wel van bewust dat sommigen mensen dit een ongeoorloofde hobby vinden. Dat vind ik zelf niet, maar dat anderen dit denken ervaar ik als een domper op mijn feestvreugde.
Wie ondervindt er schade van het maken van CD-compilaties zoals ik en vele anderen dat doen? Hoe groot is die schade? En zelfs al zou er schade zijn, hoe (on)redelijk is het om iemand dit te verbieden?
En dan sla ik vragen over als hoe men denkt dit ooit te kunnen verbieden als de technologie om het te doen vrijwel gratis en binnen ieders bereik is; en of er ooit iemand zich door een wet heeft laten weerhouden om iets te doen wat hij zelf heel graag wil. Ik ben helaas niet in staat om deze vragen te beantwoorden; alle informatie die ik erover heb verzameld is te tegenstrijdig of lijkt me onjuist (want vol met onbewijsbare aannames en gebaseerd op onjuiste gedachtensprongen, om van het verdraaien van feiten nog maar niet eens te spreken.) Is er wel sprake van een probleem? Is het niet gewoon een verzet tegen een verandering die niet meer terug te draaien is en waar een geheel nieuwe oplossing voor gevonden dient te worden? Ik (en vele anderen) laat me het maken van CD-compilaties niet verbieden. Niet alleen omdat ik het te leuk vind om te doen, maar ook uit principe: mij iets verbieden wat ik zelf geen probleem mee heb, werkt niet. Ik ben een redelijk, weldenkend mens. Geef mij een alternatief: maak bijvoorbeeld de blanco CD`s drie keer duurder en regel iets waardoor het geld terecht komt bij de muzikanten wiens muziek ik erop zet. Er moet een betere oplossing zijn dan roepen dat iets niet mag terwijl niemand zich er iets van aantrekt.
Natuurlijk trek me in dit geval kritiek aan die niet specifiek tot mij gericht is. Wat ik doe, is weliswaar in strijd met de ideeën die sommige mensen over copyright hebben, maar het staat in geen verhouding tot wat andere mensen op grote schaal doen: CD´s gratis downloaden, in z´n geheel kopiëren, verhandelen, enzovoort. Maar ook hiervoor geldt: dit is de realiteit en die gaat echt niet meer weg, ook al vindt een deel van de bevolking dat dit wel zou moeten. Mijn ervaring is dat problemen nooit zonder oplossingen komen, maar de oplossing kan nooit een situatie zijn waarbij de werkelijkheid ontkend wordt; dat heeft de geschiedenis inmiddels wel op alle mogelijke manieren laten zien, lijkt me. De discussie over het copyright-dilemma zoals die nu veelal wordt gevoerd, leidt slechts tot een vergroting van het probleem. Geef eerlijke informatie, bied een redelijk alternatief, kom met creatieve oplossingen en spreek mensen aan op hun redelijkheid in plaats van hun onredelijkheid.