Het verschil maken

Monday, 21 September 2015

Onlangs zat ik met iemand te praten over een wederzijds kennis. Ik had halverwege het gesprek ineens het idee dat ik die persoon heel goed snapte. Of beter gezegd dat ik snapte hoe die persoon in elkaar zit. Dat is natuurlijk een illusie, maar op dat moment leek hetallemaal even heel duidelijk.
Net als iedereen heb ik een model van de psyche aangeleerd. Voor mij is dat model grotendeels gebaseerd op de ideeën van Gurdijeff, aangevuld met een paar ideeën van Jung, McKenna en andere mensen die geprobeerd hebben de psyche in kaart te brengen. Maar tijdens dat gesprek “zag” ik iets dat ik niet ergens heb gehoord of gelezen. Ik zou kunnen zeggen dat ik het ter plekke zelf bedacht, maar dat klopt niet want ik bedacht niks, ik “zag” het gewoon.
Wat ik zag, is dat ieder mens een voorstelling van de Werkelijkheid heeft die niet overeen komt met de Werkelijkheid zelf. Je zou dus kunnen zeggen dat onze identiteit, datgene dat ons tot een uniek persoon maakt, het verschil is tussen de Werkelijkheid en onze voorstelling van de werkelijkheid.
Bij sommige mensen is het verschil groter en vreemder dan bij anderen. Maar waar het om gaat is dat we ons bewust zijn van het verschil en van de betekenis ervan. Dit gaat vaak mis. Ik zie veel mensen die hun voorstelling van de werkelijkheid als werkelijker beschouwen dan de werkelijkheid zelf. En daardoor de werkelijkheid proberen te veranderen zonder te overwegen of ze niet beter iets aan hun voor stelling van de werkelijkheid kunnen veranderen. Het is vaak iets dat mensen zich niet of nauwelijks bewust lijken te zijn. Maar het is heel belangrijk omdat het het grootste deel van ons leven in beslag neemt als we niet oppassen.
Als ik me bewust ben van wat er in mijn hoofd zit als aanvulling op de Werkelijkheid en besef dat ik de enige ben die dit verschil ervaart, kan ik er wat mee. Ik zou kunnen proberen om het hele idee kwijt te raken of te negeren. Maar ik zou ook kunnen proberen om mijn voorstelling van de werkelijkheid te verwezenlijken. Dan moet ik natuurlijk eerst onderzoeken hoe dat werkt. Maar misschien kan het. Ik denk zelfs dat het de bedoeling is: dat we allemaal bedoeld zijn om het verschil dat we innerlijk ervaren ter te realiseren. Of het in ieder geval te proberen.
In feite noemen we het verschil dat we wel of niet kunnen maken in het leven meestal “dagdromen”, idealen of levensdoelen. Dus zo bijzonder is dit hele verhaal niet. Ik heb het alleen nooit eerder gezien als iets dat ons allemaal uniek maakt en dat ons leven zin geeft. Het is de kern van onze persoonlijkheid. Het is iets dat door ons gerealiseerd wil worden. En het voelt, in ieder geval bij mij, als iets dat ik eigenlijk niet zelf ben. Het dient zich in mij aan en ik kan het (wel of niet) uitvoeren, maar het is vooral een mysterie voor mezelf. Waar komt dit verlangen vandaan? Waar bevindt het zich? En waarom ben ik uitgekozen om dit verlangen te verwerkelijken?
Afijn, het gesprek ging uit als een nachtkaars omdat ik op dat moment niet in staat was om er heel helder over na te denken. Maar het laat me niet los en ik denk dat ik er binnenkort nog een keer op terug kom.

Comments: